درمان و مشاوره اختلال شخصیت وابسته

اختلال شخصیت وابسته یکی از اختلالات شخصیت است که با نیاز مفرط به مراقبت و حمایت دیگران مشخص می‌شود. در صورتی که این اختلال باعث اختلال در زندگی روزمره فرد شود، مشاوره می‌تواند کمک کننده باشد. در ادامه به بررسی اختلال شخصیت وابسته می‌پردازیم.

اختلال شخصیت وابسته چیست؟

اختلال شخصیت وابسته (Dependent Personality Disorder یا DPD) یک نوع اختلال شخصیت است که با نیاز مفرط به مراقبت و حمایت دیگران و احساس ناتوانی در انجام کارهای روزمره به صورت مستقل مشخص می‌شود (منبع).

افراد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته معمولاً دچار ترس از جدایی و ترک شدن هستند و برای گرفتن تصمیمات مهم زندگی خود به شدت به دیگران متکی هستند. این وابستگی و نیاز به تأیید دیگران می‌تواند منجر به کاهش اعتماد به نفس و ایجاد مشکلات جدی در روابط بین‌ فردی و عملکرد روزمره آن‌ها شود.

مشاوران کلینیک مهرانا

دسترسی به بهترین مشاوران بصورت تلفنی، حضوری و آنلاین.

چرا اختلال شخصیت وابسته بروز می کند؟

اختلال شخصیت وابسته به دلایل متنوع و مختلفی بروز می‌کند و در مواردی نیز ممکن است چندین عامل در بروز این اختلال نقش داشته باشند (منبع). در ادامه مهمترین دلایلی که می‌توانند در بروز اختلال شخصیت وابسته نقش داشته باشند را آورده‌ایم:

عوامل ژنتیکی

تحقیقات نشان داده‌اند که وراثت می‌تواند نقش مهمی در بروز اختلال شخصیت وابسته داشته باشد. افرادی که در خانواده‌های خود سابقه این اختلال را دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این اختلال هستند.

عوامل بیولوژیکی

اختلالات در سیستم‌های عصبی و انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند سروتونین و دوپامین می‌توانند به بروز اختلال شخصیت وابسته کمک کنند. این ناهنجاری‌ها می‌توانند بر نحوه تفکر، احساس و رفتار فرد تأثیر بگذارند.

تجربیات دوران کودکی

تجربیات ناخوشایند در دوران کودکی مانند نادیده گرفته شدن، سوءاستفاده عاطفی یا فیزیکی، و عدم حمایت کافی از سوی والدین می‌تواند به توسعه این اختلال منجر شود. کودکان در چنین شرایطی ممکن است به دیگران برای تأیید و حمایت بیش از حد وابسته شوند.

الگوهای تربیتی

والدین بیش‌محافظه‌کار یا والدینی که به فرزندان خود اجازه نمی‌دهند که خودمختاری و استقلال داشته باشند، می‌توانند به توسعه اختلال شخصیت وابسته در فرزندان کمک کنند. چنین فرزندانی ممکن است احساس کنند که بدون حمایت دیگران نمی‌توانند تصمیم‌گیری کنند یا به موفقیت دست یابند.

الگوهای فرهنگی

در برخی فرهنگ‌ها و جوامع، وابستگی به دیگران و عدم استقلال تشویق می‌شود. چنین الگوهای فرهنگی می‌توانند به توسعه اختلال شخصیت وابسته کمک کنند، زیرا افراد یاد می‌گیرند که برای تأیید و حمایت به دیگران وابسته باشند.

شخصیت و ویژگی‌های فردی

برخی افراد به طور طبیعی ویژگی‌های شخصیتی‌ای دارند که آنها را بیشتر مستعد وابستگی به دیگران می‌کند. این ویژگی‌ها می‌تواند شامل اعتماد به نفس پایین، ترس از طرد شدن و نیاز مداوم به تأیید باشد.

رویدادهای استرس‌زا

رویدادهای استرس‌زا و تجربه‌های آسیب‌زا در زندگی مانند از دست دادن عزیزان، شکست در روابط یا تجربه‌های ناگوار دیگر می‌توانند به بروز اختلال شخصیت وابسته منجر شود. افراد ممکن است پس از چنین رویدادهایی به دیگران برای حمایت و تأیید وابسته شوند.

علائم و ویژگی‌های اختلال شخصیت وابسته

اختلال شخصیت وابسته دارای مجموعه‌ای از ویژگی‌ها و نشانه‌ها است که این افراد را از دیگران متمایز می‌کند (منبع). برخی از مهم‌ترین ویژگی‌ها و نشانه‌های این اختلال عبارت‌اند از:

•  نیاز مفرط به مراقبت و حمایت دیگران: افراد مبتلا به این اختلال نیاز شدیدی به مراقبت و حمایت از سوی دیگران دارند و احساس می‌کنند که بدون کمک دیگران نمی‌توانند کارهای روزمره را انجام دهند.

• ترس از ترک شدن: این افراد به شدت از ترک شدن یا رها شدن توسط افراد نزدیک خود می‌ترسند و ممکن است برای جلوگیری از این ترس رفتارهای ناپسند و افراطی انجام دهند.

• ناتوانی در تصمیم‌گیری مستقل: آن‌ها معمولاً در تصمیم‌گیری‌های روزمره نیاز به تأیید و مشورت دیگران دارند و احساس ناتوانی در تصمیم‌گیری به تنهایی می‌کنند.

• رفتارهای منفعلانه و تسلیم گونه: افراد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته ممکن است رفتارهای منفعلانه و تسلیم گونه داشته باشند و به راحتی تحت تأثیر دیگران قرار گیرند.

• تحمل رفتارهای نامناسب و سوءاستفاده: به دلیل ترس از ترک شدن، این افراد ممکن است رفتارهای نامناسب و حتی سوءاستفاده‌های دیگران را تحمل کنند تا رابطه خود را حفظ کنند.

• نیاز به تأیید و اعتماد به نفس پایین: آن‌ها نیاز مداوم به تأیید و تحسین از سوی دیگران دارند و اعتماد به نفس پایینی دارند. بدون تأیید دیگران، احساس بی‌ارزشی و ناتوانی می‌کنند.

• مشکل در شروع و انجام کارها به تنهایی: افراد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته معمولاً در شروع و انجام کارها به تنهایی مشکل دارند و احساس می‌کنند که بدون کمک دیگران نمی‌توانند موفق شوند.

• تلاش برای جلب حمایت و مراقبت مداوم: آن‌ها ممکن است به طور مداوم به دنبال جلب حمایت و مراقبت دیگران باشند و از هر فرصتی برای تأمین این نیاز استفاده کنند.

تشخیص اختلال شخصیت وابسته

تشخیص اختلال شخصیت وابسته نیازمند یک فرآیند جامع و دقیق است که توسط متخصصان بهداشت روانی انجام می‌شود. این فرآیند شامل مراحل زیر است:

• مصاحبه بالینی: روان‌پزشک یا روانشناس با فرد مصاحبه می‌کند تا اطلاعاتی درباره تاریخچه روانی، علائم و رفتارهای او جمع‌آوری کند. این گفتگو به شناسایی الگوهای رفتاری و علائم کلیدی کمک می‌کند.

• بررسی تاریخچه پزشکی و روانی: مرور سوابق پزشکی و روانی فرد برای شناسایی علل و پیشینه اختلال برای تشخصی آن ضروری است.

• استفاده از معیارهای تشخیص: تشخیص اختلال شخصیت وابسته بر اساس معیارهای DSM-5 انجام می‌شود. برای تشخیص، فرد باید حداقل پنج علامت از جمله نیاز شدید به مراقبت و حمایت دیگران، ترس از جدایی، ناتوانی در تصمیم‌گیری مستقل، رفتارهای تسلیم و منفعلانه، تحمل سوءاستفاده برای حفظ روابط، نیاز مداوم به تأیید و مشکل در انجام کارها به تنهایی را داشته باشد.

• آزمون‌های روان‌شناختی: روانپزشک یا روانشناس ممکن است از آزمون‌های روان‌شناختی استفاده کند تا به شناسایی دقیق‌تر علائم و ویژگی‌های شخصیتی کمک کند.

• بررسی‌های پزشکی: در برخی موارد، آزمایش‌های پزشکی انجام می‌شود تا علل جسمانی یا بیولوژیکی علائم، مانند مشکلات هورمونی یا نوروپاتولوژیکی، رد شود.

• مشاهده و بررسی رفتار: روانپزشک ممکن است رفتار فرد را در موقعیت‌های مختلف مشاهده کند تا نحوه تعامل و وابستگی او به دیگران را بررسی کند.

• مصاحبه با خانواده و نزدیکان: در برخی موارد، مصاحبه با اعضای خانواده و دوستان نزدیک به جمع‌آوری اطلاعات بیشتر درباره رفتارها و علائم فرد کمک می‌کند.

مشاوره و روان درمانی در اختلال شخصیت وابسته

درمان اختلال شخصیت وابسته شامل چندین روش متنوع است که به فرد کمک می‌کند تا الگوهای فکری و رفتاری وابسته را تغییر دهد و به استقلال بیشتری دست یابد. این روش‌ها به شرح زیر هستند:

• رفتاردرمانی شناختی (CBT): این روش به تغییر تفکرات و باورهای نادرست که منجر به وابستگی می‌شود، کمک می‌کند. در این درمان، به شناسایی و اصلاح الگوهای فکری منفی پرداخته می‌شود و اعتماد به نفس فرد تقویت شده و مهارت‌های تصمیم‌گیری مستقل ارتقاء می‌یابد.

• روان‌درمانی فرد: این درمان به بررسی و تغییر الگوهای رفتاری و احساسی که به وابستگی کمک می‌کنند، می‌پردازد. با استفاده از گفتگو و بررسی تجربیات و احساسات فرد، ریشه‌های اختلال تحلیل شده و مهارت‌های مقابله‌ای توسعه می‌یابد.

• درمان بین‌فردی (IPT): در این روش، بهبود روابط بین‌فردی و تعاملات اجتماعی هدف قرار می‌گیرد. مشکلات و تعارضات روابط بررسی شده و مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی فرد ارتقاء می‌یابد.

• مشاوره خانواده: این روش به خانواده‌ها کمک می‌کند تا اختلال را بهتر درک کرده و نحوه حمایت از فرد مبتلا را بیاموزند. با آموزش اعضای خانواده و ایجاد استراتژی‌های حمایتی، روابط خانوادگی بهبود می‌یابد.

• مدیریت دارویی: هدف این روش کاهش علائم اضطراب و افسردگی است که ممکن است همراه با اختلال شخصیت وابسته وجود داشته باشد. داروهای ضد اضطراب یا ضدافسردگی تحت نظر پزشک برای کاهش این علائم تجویز می‌شود.

• آموزش مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی: این روش به بهبود مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی فرد کمک می‌کند تا روابط سالم و برابر برقرار کند. آموزش و تمرین مهارت‌های ارتباطی و حل مشکلات در روابط از جمله روش‌های این درمان است.

• تمرین مهارت‌های تصمیم‌گیری مستقل: هدف این روش تقویت حس خودکارآمدی و استقلال در تصمیم‌گیری است. فرد از طریق تمرین‌های عملی و روش‌های تصمیم‌گیری مستقل در جلسات درمانی، بهبود می‌یابد.

• پشتیبانی عاطفی و تشویق: این روش به ایجاد محیطی حمایتی برای مشارکت فعال فرد در فرآیند درمان می‌پردازد. ارائه پشتیبانی عاطفی و تشویق فرد برای پیشرفت در درمان، از دیگر جنبه‌های این درمان است.

فرآیند مشاوره در اختلال شخصیت وابسته

مراحل مشاوره و روان‌شناسی برای درمان اختلال شخصیت وابسته شامل چندین مرحله مهم است که به فرد کمک می‌کند تا الگوهای فکری و رفتاری نادرست را شناسایی و تغییر دهد و به سمت استقلال و خودکفایی حرکت کند. این مراحل به شرح زیر است:

ارزیابی اولیه

در مصاحبه بالینی، روانشناس با فرد مصاحبه می‌کند تا تاریخچه روانی و علائم او را بررسی کند. برای تشخیص دقیق‌تر، از آزمون‌های روان‌شناختی استفاده می‌شود و سوابق پزشکی فرد نیز مرور می‌شود تا عوامل مؤثر شناسایی شوند.

تعیین اهداف درمانی

کمک به فرد در تعیین و پیگیری اهداف شخصی و حرفه‌ای به تقویت استقلال و خودکفایی او می‌انجامد و برنامه‌ریزی درمانی شامل تعیین مراحل و روش‌های درمانی متناسب با نیازهای او است.

شناسایی و تغییر الگوهای فکری

در تحلیل الگوهای فکری، الگوهای منفی و وابسته به دیگران شناسایی می‌شود و با استفاده از رفتاردرمانی شناختی (CBT)، این تفکرات و باورهای نادرست تغییر داده شده و خودآگاهی و استقلال فرد ارتقاء می‌یابد.

تقویت مهارت‌های تصمیم‌گیری و اعتماد به نفس

برای افزایش اعتماد به نفس، به فرد کمک می‌شود تا به توانایی‌های خود اعتماد بیشتری پیدا کند و با آموزش مهارت‌های تصمیم‌گیری مستقل و تقویت حس خودکارآمدی، او قادر می‌شود تصمیمات بهتری بگیرد و به استقلال بیشتری دست یابد.

مدیریت اضطراب و ترس از جدایی

آموزش تکنیک‌های مقابله‌ای به فرد کمک می‌کند تا اضطراب و ترس از ترک شدن و جدایی را مدیریت کند، در حالی که ایجاد استراتژی‌های حمایتی به او یاری می‌رساند تا روابط سالم و حمایتی بسازد و حفظ کند. همچنین، بهبود مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی به فرد کمک می‌کند تا روابط سالم و برابر برقرار کند و آموزش مدیریت تعارضات باعث بهبود تعاملات و کاهش تنش‌ها می‌شود.

پشتیبانی و مشارکت فعال در فرآیند درمان

پشتیبانی عاطفی شامل ارائه حمایت و تشویق فرد به مشارکت فعال در درمان است، در حالی که آموزش خانواده به اعضای خانواده کمک می‌کند تا اختلال را بهتر درک کرده و نحوه حمایت مؤثر از فرد مبتلا به DPD را بیاموزند.

 تشویق به فعالیت‌های مستقل

تشویق فرد به انجام فعالیت‌های مستقل و توسعه علایق شخصی، همراه با نظارت بر پیشرفت و تعدیل برنامه درمانی بر اساس نیازها و موفقیت‌ها، به بهبود عملکرد و استقلال فرد کمک می‌کند.

روش‌های مشاوره اختلال شخصیت نمایشی در مهرانا

برخی از روش‌های مشاوره اختلال شخصیت نمایشی در بهترین کلینیک مشاوره اختلال شخصیت نمایشی عبارت‌اند از:

مشاوره حضوری

مشاوره حضوری شامل ملاقات فردی با مشاور در یک محیط امن و محرمانه است که به تعامل مستقیم و مشاهده نشانه‌های غیرکلامی کمک می‌کند. از جمله مزایای مشاوره حضوری می‌توان به ارتباط نزدیک‌تر مشاور و مددجو و بررسی زبان بدن مددجو توسط مشاور اشاره کرد.

مشاوره آنلاین

مشاوره آنلاین از طریق ویدئو کنفرانس یا پیام‌رسان‌ها انجام می‌شود و به افراد امکان می‌دهد تا از هر مکانی به مشاور دسترسی داشته باشند و جلسات را در زمان‌های منعطف تنظیم کنند. در این روش مددجو بدون نیاز به اتلاف وقت برای رفت و آمد، می‌تواند برنامه مشاوره خود را بسیار انعطاف‌پذیر کند.

مشاوره تلفنی

مشاوره تلفنی به افراد اجازه می‌دهد تا از طریق تماس تلفنی با مشاور صحبت کنند که برای دسترسی سریع و حفظ محرمانگی مناسب است. در این حالت علاوه بر صرفه جویی در هزینه، دسترسی به مشاوران برای مددجو آسان تر می‌شود.

مشاوره گروهی

مشاوره گروهی شامل جلسات با چندین فرد با مشکلات مشابه است که به تبادل تجربیات، حمایت اجتماعی و تقویت مهارت‌های ارتباطی در محیطی امن و حمایتی می‌پردازد. مددجویان علاوه بر ارتباط با مددجو، می‌توانند با افرادی که مشکلات مشابهی دارند ارتباط داشته باشند و تجربیات خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند.

خدمات ما در کلینیک روانشناسی مهرانا

در کلینیک روانشناسی مهرانا، ما با ارائه مجموعه‌ای از خدمات تخصصی و حرفه‌ای، به نیازهای مختلف روان‌شناختی و مشاوره‌ای پاسخ می‌دهیم. خدمات ما شامل موارد زیر است:

• مشاوره خانواده: مشاوره خانواده در کلینیک مهرانا به حل مشکلات خانوادگی و تقویت روابط میان اعضای خانواده کمک می‌کند. این خدمات به مدیریت تعارضات، ایجاد هماهنگی و ارائه پشتیبانی عاطفی می‌پردازد تا کیفیت زندگی خانوادگی بهبود یابد.

• روانشناسی بالینی: روانشناسی بالینی شامل تشخیص و درمان اختلالات روان‌شناختی مانند افسردگی و اضطراب است. این خدمات با استفاده از روش‌های علمی، به بهبود کیفیت زندگی فرد و کاهش علائم روان‌شناختی کمک می‌کند و شامل پشتیبانی و پیگیری مداوم است.

• مشاوره کودک: مشاوره کودک به حل مشکلات رفتاری و عاطفی کودکان کمک می‌کند و به بهبود تحصیلات و مهارت‌های اجتماعی آن‌ها می‌پردازد. این خدمات همچنین به والدین راهکارهایی برای مدیریت بهتر کودک ارائه می‌دهد و به پیشگیری از مشکلات آینده کمک می‌کند.

• مشاوره و روانشناسی جوان و نوجوان: این نوع مشاوره به مسائل خاص نوجوانان مانند مشکلات تحصیلی و روابط اجتماعی پرداخته و به آن‌ها در مدیریت چالش‌های دوران نوجوانی کمک می‌کند. هدف آن پشتیبانی از رشد هویتی و پیشگیری از مشکلات آینده است.

• مشاوره صنعتی و سازمانی: مشاوره صنعتی و سازمانی به بهبود عملکرد سازمان‌ها و مدیریت مسائل کارکنان مانند استرس و تعارضات کمک می‌کند. این خدمات به افزایش کارایی و رضایت شغلی، مدیریت تعارضات و تقویت تیم‌های سازمانی می‌پردازد.

چرا کلینیک روانشناسی مهرانا

مزایای بالقوه دریافت مشاوره یا درمان در کلینیک روانشناسی مهرانا به صورت زیر است:

• تیم متخصص و مجرب: در کلینیک مهرانا، تیمی از روانشناسان و مشاوران با تجربه و تخصص‌های متنوع آماده‌اند تا به شما کمک کنند. این تیم با استفاده از جدیدترین روش‌های درمانی و علمی، خدمات مشاوره‌ای و درمانی با کیفیت بالا ارائه می‌دهد.

• تنوع خدمات: کلینیک مهرانا خدمات متنوعی از جمله مشاوره خانواده، روانشناسی بالینی، مشاوره کودک، مشاوره نوجوانان و مشاوره صنعتی و سازمانی را ارائه می‌دهد. این تنوع خدمات امکان انتخاب مناسب‌ترین روش درمانی بر اساس نیازهای خاص شما را فراهم می‌آورد.

• رویکرد شخصی‌سازی شده: هر فرد و خانواده منحصر به فرد است. کلینیک مهرانا با توجه به ویژگی‌ها و نیازهای خاص شما، برنامه درمانی و مشاوره‌ای شخصی‌سازی شده‌ای طراحی می‌کند تا بهترین نتایج حاصل شود.

• حمایت عاطفی و روانی: خدمات مشاوره در کلینیک مهرانا شامل پشتیبانی عاطفی و روانی مستمر است که به شما کمک می‌کند در طول مسیر درمان احساس امنیت و حمایت کنید.

• محیط آرام و امن: کلینیک مهرانا محیطی آرام و امن را برای جلسات مشاوره فراهم می‌آورد که به شما امکان می‌دهد به راحتی با مشاوران خود ارتباط برقرار کنید و مسائل خود را بیان کنید.

• دسترس‌پذیری بالا: با ارائه مشاوره حضوری، آنلاین، تلفنی و گروهی، کلینیک مهرانا دسترسی راحت و انعطاف‌پذیر به خدمات خود را فراهم می‌آورد که به شما این امکان را می‌دهد تا روش مناسب خود را انتخاب کنید.